Świnoujście - Karsiborska Kępa – ostoja ptaków o randze europejskiej

Ptasi rezerwat

W niewielkiej odległości na północ od wyspy Karsibór położona jest niezamieszkana wyspa o nazwie Karsiborska Kępa (niem. Kaseburger Hutung). Od Karsiboru oddziela ją odnoga Świny Rzecki Nurt, a łączy z nią nasyp i sieć dróg komunikacyjnych.

Wprawdzie już w samym Świnoujściu każdej wiosny i jesieni od delty Świny i Zalewu Szczecińskiego po wybrzeże Bałtyku ponad głowami ciągną liczne klucze ptaków wędrownych ale swoją „mekkę” ptaki te znalazły dopiero na rozległych łąkach w objętym ochroną rezerwacie społecznym. Nie ma tu siedlisk ludzkich dzięki czemu ptaki odnajdują schronienie i tworzą siedliska. Dawniej na Karsiborkiej Kępie wypasano bydło i konie, w efekcie ukształtowały się tu podmokłe pastwiska szczególnie cenione przez ptaki. 

Batalion
źródło: wikipedia.org

I tak obszary podmokłe porastające trzciną i poprzecinane rowami melioracyjnymi zajmujące ok. 180 ha są miejscem lęgowym dla ptaków siewkowatych oraz dla wodniczki. Ponadto gnieździ się tutaj dużo gatunków ptaków, w tym znajdujących się pod ścisłym nadzorem z uwagi na ich wymierająca populację. Należą do nich rzadkie odmiany ptaków jak: orzeł bielik, myszołów, batalion, kania rdzawa, derkacz, kszyk, płaskonos, czarny bocian, krwawodziób czy błotniak łąkowy. Łącznie na tym terenie ma swój dom około 140 rzadkich gatunków ptaków, a do tego liczne gatunki przelatują tutaj wiosną i jesienią, bądź też wybierają wyspę na przezimowanie. 

Rezerwat w obrębie Wolińskiego Parku Narodowego został utworzony w 1993 roku i znajduje się w gestii Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.
Rezerwat przyjął nazwę wyspy czyli Karsiboska Kępa.
Bezpośrednią przyczyną i zarazem bodźcem do powołania rezerwatu były badania wykazujące skumulowane występowanie na tym terenie rzadkich ptaków chronionych. Rezerwat Karsiborska Kępa jest jednym z pierwszych rezerwatów o charakterze społecznym, w którym - w odróżnieniu od rezerwatów ścisłych zamkniętych - jest otwarty na działania i prace człowieka.

Jedyna drewniana wieża widokowa

Realizując swoje zadania statutowe OTOP aktywnie działa na rzecz wzrostu liczebności populacji wszystkich polskich dziko żyjących gatunków ptaków, ochrony przyrody i miejsc lęgowych. Celem tych szeroko zakrojonych działań jest zachowanie dziedzictwa przyrodniczego dla nas i przyszłych pokoleń.

Ponadto OTOP prowadzi w rezerwacie również czynną ochronę ptaków przy udziale hodowanych tu koników polskich. Koniki bowiem zgryzają młode pędy trzciny, zatrzymując jej ekspansywny rozwój umożliwiając tym samym utrzymywanie wzrostu niskiej roślinności stwarzającej dogodne warunki dla lęgów wodniczki.

Dlatego też m.in. Karsiborska Kępa może poszczycić się unikatową niespotykaną roślinnością solniskową, występują tu bowiem wśród halofitów: babka pierzasta - mająca tu jedyne stanowisko w Polsce, mlecznik nadmorski i świbka morska.

Rezerwat Karsiborska Kępa składa się z terenów należących do Towarzystwa o powierzchni 177,60 ha oraz dzierżawionych od Skarbu Państwa o powierzchni 19,92 ha. Łącznie obszar ostoi ptaków zajmuje ponad połowę areału samej wyspy Karsiborska Kępa. Do rezerwatu włączone są również kilkuhektarowe tereny sąsiadujących z Kępą od północy trzech wysp.

Po rezerwacie możemy poruszać się sami trzymając się wyznaczonych szlaków lub skorzystać z opieki przewodników i ornitologów przybliżających nam życie tamtejszego ptactwa. Trzeba jednak z uwagi na charakter terenu zaopatrzyć się w kalosze i lornetkę (w przypadku wykupienia opieki przewodnika otrzymany lornetkę obserwacyjną w ramach biletu). Ponadto umawiając się na wspólną ale odpłatną wycieczkę z ornitologiem  mamy dodatkowo zapewniony dostęp do teleskopu oraz do specjalnego ukrycia / schowka przeznaczonego do podpatrywania i fotografowania ptaków. Na pamiątkę zostaną nam także karty wstępu do rezerwatu.

Wodniczka
źródło: mateuszmatysiak.pl

Co do topografii terenu samego rezerwatu to jest on przecięty dwoma głównymi ścieżkami / szlakami. Po wybraniu drogi w lewo dotrzemy do wału i jedynej w okolicy drewnianej wieży obserwacyjnej. 

Stojąc na niej możemy zaobserwować np. polującego orła bielika czy myszołowa oraz krążące nad naszymi głowami inne drapieżniki takie jak błotniaki stawowe czy kanie. W okolicach wału natomiast będziemy wypatrywać cyraneczek i innych gatunków kaczek. 

Kierując się z kolei od rozwidlenia w prawo dojdziemy do terenów łąkowych z rowami gdzie - jak będziemy mieli szczęście - zobaczymy wodniczkę czyli największą tutejszą ptasią atrakcję - najrzadszego na kontynentalnej Europie wędrownego ptaka śpiewającego. Jak przeczytałam w materiałach informacyjnych obecnie w Polsce gniazduje aż 25% światowej populacji tych małych przedstawicieli trzciniaków.

Dojazd

Dojazd tak jak do Karsiboru czyli autobusem linii numer 5 kursującym w odstępach godzinnych od 6.30 do 21.00 z tym, że wysiadając przystanek przed pętlą. Dalej należy iść trasą autobusu dochodząc do dużego przydrożnego krzyża i przy nim skręcić w lewo w boczną drogę z niewielkim mostkiem, która nas doprowadzi już do wejścia do rezerwatu. 

Jadąc samochodem kierujemy się do przeprawy promowej Karsibór na wyspie Wolin, a następnie tuż przed wjazdem na terminal skręcamy na południe zgodnie z drogowskazem i dalej cały czas asfaltową drogą aż do niewielkiego parkingu, który znajduje się tuż u wrót rezerwatu.

Można dotrzeć tutaj również drogą wodną wykorzystując kajak lub przyjechać na rowerze przy czym szacunkowa odległość od dworca kolejowego po wolińskiej stronie Świnoujścia do miejsca docelowego to aż 13 km.